Każdy z nas wie, czym jest czas – a przynajmniej tak nam się wydaje. Spóźnienia, terminy, odliczanie dni do wakacji – nasze życie podporządkowane jest zegarom i kalendarzom. Ale czy czas naprawdę płynie tak, jak go przeżywamy?
Dla astrofizyki czas to wymiar czasoprzestrzeni, który… wcale nie przemija. W filozofii i psychologii pojawiają się głosy, że „płynący czas” może być jedynie iluzją, wynikającą z ograniczeń naszego umysłu.
Różne języki, różne czasy: jak mówimy o przemijaniu
Podczas wykładu prof. Jaszczołt spojrzy na czas z perspektywy językoznawstwa. Pokaże, jak różne języki świata odzwierciedlają pojęcie czasu – i jak to wpływa na naszą percepcję przemijania. Szczególną uwagę poświęci językom, w których gramatyka w ogóle nie rozróżnia między przeszłością, teraźniejszością a przyszłością. W takich językach zdania „Przeczytałam książkę”, „Czytam książkę” i „Przeczytam książkę” mogą brzmieć identycznie.
Czy brak kategorii czasu w języku oznacza, że jego użytkownicy inaczej postrzegają przemijanie? Jak wyobrazić sobie świat, w którym coś tak podstawowego w naszej kulturze jak czas, nie jest wbudowane w system językowy?
Poznaj prelegentkę
Prof. Katarzyna Jaszczołt jest językoznawczynią i filozofką języka, profesor Uniwersytetu Cambridge oraz członkinią Kolegium Newnham, gdzie kieruje ośrodkiem językoznawstwa. Jest pierwszą Polką, która uzyskała tytuł profesora w Cambridge. Ukończyła studia magisterskie z filologii angielskiej oraz filozofii na Uniwersytecie Łódzkim.
Jej zainteresowania naukowo-badawcze obejmują współczesną filozofię języka, semantykę i pragmatykę, w tym wyrażenia dotyczące osobowości, samoświadomości oraz semantykę i metafizykę czasu. Opracowała także własną koncepcję Semantyki Znaczeń Domyślnych (Default Semantics).
Jest autorką 6 monografii i ponad 100 artykułów naukowych, a także redaktorką serii Oxford Studies of Time in Language and Thought (Oxford University Press).
W 2012 roku została członkinią Academia Europaea, a w 2015 uhonorowano ją tytułem Absolwenta VIP Uniwersytetu Łódzkiego.
Wydarzenie otwarte – dołącz do nas!
To spotkanie to okazja do refleksji nad tym, co dotyczy każdego z nas – nad samą naturą życia, przemijania i pamięci. Jeśli interesujesz się światem i lubisz zadawać pytania, na które nie ma prostych odpowiedzi – to wydarzenie jest właśnie dla Ciebie.
Wykład odbędzie się 23 października 2025 r. o godz. 17.00 w Mediatece MeMo (ul. Moniuszki 5, Łódż).
Wstęp wolny - zachęcamy do rejestracji poprzez FORMULARZ ZGŁOSZENIOWY
Realizacja wydarzenia jest możliwa dzięki środkom uzyskanym przez Fundację Uniwersytetu Łódzkiego w konkursie Centrum OPUS. Zadanie publiczne „Łódź akademicka – naukowa, kreatywna i wielokulturowa 2025" jest finansowane z budżetu Miasta Łodzi.
Redakcja: Magdalena Paszko, Centrum Współpracy z Otoczeniem i Społecznej Odpowiedzialności Uczelni
Grafiki: Michał Strzelec, Centrum Komunikacji Marki
