Pies w historii ludzkich społeczności
Pies od zawsze towarzyszył człowiekowi, choć jego rola w ludzkich społecznościach zmieniała się dynamicznie w zależności od konkretnej kultury czy cywilizacji. Pierwotnie pies służył człowiekowi, pomagał w polowaniach, pełnił funkcję obronną, a w niektórych kulturach był zredukowany do roli pokarmu.
Członek rodziny i bohater kultury
Współcześnie pozycja psa w społecznościach ludzkich jest radykalnie odmienna od pierwotnej. Pies jest nie tylko najwierniejszym przyjacielem człowieka i pełnoprawnym członkiem rodziny, lecz także czasami staje się zastępczym dzieckiem – „psieckiem”. Psy są bohaterami lektur szkolnych, niezliczonych filmów, dzieł malarskich, powieści graficznych i wielu innych przejawów kultury i sztuki.
Pies w literaturze – między uległością a duchową głębią
O psach pisali najznamienitsi pisarze, przypisując im z jednej strony brak honoru i nadmierną uległość (F. Kafka), z drugiej zaś sugerując, iż możemy się od nich uczyć głębi uczuć i przywiązania (J. M. Coetzee, L. Tołstoj, O. Tokarczuk, J. Bator), zaś one od nas, niestety, niczego dobrego (M. Bułhakow).
Symbolika psa – kulturowe różnice i wartości
Jakie więc są psy i czy naprawdę jako ludzie możemy je poznać i zrozumieć, by nie przypisywać im naszych cech i nie wpisywać ich w ludzkie systemy i schematy wartości?
Sposób postrzegania psów w ludzkich kulturach i społeczeństwach oraz to, co psy symbolizują, różni się znacznie w zależności od kontekstu kulturowego. Przykładowo w niektórych kulturach rdzennych Amerykanów pies jest symbolem braku honoru i zdrady, zaś np. w kulturze Japonii ceni się psie oddanie i lojalność tak bardzo, iż psu Hachikō wystawiono w Tokio kilka pomników, a projekt umieszczenia wizerunku szczeniąt rasy Shiba Inu na banknotach skradł serca japońskich Internautów. Stosunek do psów jest więc istotnym probierzem wartości kulturowych i religijnych, czego dowodzą chociażby toczące się współcześnie dyskusje dotyczące kwestii śmierci psów – psy umierają czy zdychają?
mówi prowadząca dyskusję prof. Natalia Lemann.
Granice uczłowieczania – pytania do refleksji
Dynamiczne zmiany postrzegania „czworonożnych przyjaciół” prowokują do dyskusji i zadania szeregu pytań, między innymi o kwestię granic uczłowieczania psów.
- Czy przypisywanie psom ludzkich zachowań i emocji (radość, śmiech, rozpacz) jest uzasadnione, czy jest to przejaw antropomorfizacji? W wielu memach psy przecież z nas się śmieją…
- Jak język i kultura odzwierciedlają zmieniającą się rolę psów – czy jesteśmy ich właścicielami, opiekunami czy partnerami?
- Gdzie przebiegają granice uczłowieczania psów – czy psia moda, fryzury lub dieta wegetariańska to wyraz troski czy narzucanie ludzkich schematów?
- Czy umiemy wychowywać psy z szacunkiem dla ich natury, nie projektując na nie naszych oczekiwań i emocji?
- Czy nadmierna antropomorfizacja może prowadzić do niezrozumienia psiej tożsamości i krzywdzenia „nieludzkich osób”?
Odpowiedzi na te liczne pytania będą szukać rozmówczynie wydarzenia. Serdecznie zapraszamy!
