Czym jest ślad ekologiczny?
Dr Aleksandra Ziemińska-Stolarska zajmuje się w swoich badaniach analizą cyklu życia oraz obliczaniem śladu węglowego materiałów, produktów, procesów technologicznych i organizacji. Podczas prelekcji wprowadza słuchaczy w pojęcie śladu ekologicznego, które zostało sformułowane na początku lat 90. XX wieku przez Williama Reesa i Mathisa Wackernagela. To miara wpływu człowieka na środowisko naturalne.
Ekologiczne długi współczesności
Codzienne czynności – picie, jedzenie, poruszanie się, korzystanie z transportu, zużycie energii i ciepła, a także produkowanie odpadów – nie pozostają bez wpływu na przyrodę. Zasoby naszej planety nie są nieskończone, a obecnie żyjemy na kredyt ekologiczny. Oznacza to, że eksploatujemy więcej surowców, niż Ziemia jest w stanie nam zapewnić. Nasz styl życia, oparty na nadmiernej konsumpcji, przekracza możliwości regeneracyjne planety.
Ślad węglowy – konsekwencja naszych wyborów
Częścią śladu ekologicznego jest ślad węglowy – czyli całkowita emisja gazów cieplarnianych (nie tylko dwutlenku węgla, ale także metanu, podtlenku azotu czy tzw. f-gazów). Pochodzą one głównie z działalności człowieka – spalania paliw, transportu, produkcji przemysłowej – i bezpośrednio przyczyniają się do wzrostu emisji tych gazów do atmosfery.
Gdy natura nie nadąża za człowiekiem
Państwa Unii Europejskiej dążą do osiągnięcia neutralności klimatycznej, czyli zrównoważenia emisji gazów cieplarnianych poprzez ich pochłanianie przez tzw. naturalnych pochłaniaczy, takich jak oceany, morza, lasy czy gleby pokryte roślinnością. Jednak, jak zaznacza prelegentka, obecny bilans wciąż nie jest zerowy – naturalne pochłaniacze nie są w stanie zrekompensować całkowitej emisji. W efekcie doświadczamy zmian klimatycznych, które są już dziś widoczne gołym okiem. Przykładami są masowe powodzie w Polsce i Walencji, pożary w Los Angeles czy wysychające zbiorniki wodne. Dr Ziemińska-Stolarska podkreśla, że liczba migrantów klimatycznych wkrótce może przewyższyć liczbę migrantów ekonomicznych czy demograficznych.
Małe zmiany, duży wpływ
Prelegentka przypomina, że każdy z nas może przyczynić się do ochrony środowiska, podejmując proste codzienne decyzje:
- Korzystaj z własnych kubków termicznych
- Używaj wielorazowych butelek na wodę
- Kupuj tylko tyle jedzenia, ile jesteś w stanie zjeść
- Wybieraj produkty certyfikowane
- Nie zostawiaj urządzeń w trybie czuwania
- Oszczędzaj wodę
- Oddawaj elektrośmieci do specjalnych punktów zbiórki
- Kupuj ubrania z drugiej ręki, oddawaj lub sprzedawaj te, których już nie nosisz
Kryzys wodny
Szczególnie istotna jest kwestia oszczędzania wody. Polska znajduje się na końcu listy krajów europejskich pod względem jakości wód. Zły stan zbiorników retencyjnych, zanieczyszczenia – także chemiczne – to efekt wieloletnich zaniedbań.
Ekologiczna świadomość ma znaczenie
Musimy stać się świadomymi konsumentami, ponieważ nadmierny konsumpcjonizm bezpośrednio wiąże się ze wzrostem śladu ekologicznego. Warto pamiętać nie tylko o własnym pokoleniu, ale też o przyszłych generacjach. Każda zmiana w naszych nawykach może przyczynić się do wielkiej zmiany w środowisku.
Dr Aleksandra Ziemińska-Stolarska – adiunkt na Wydziale Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska Politechniki Łódzkiej. Specjalizuje się w analizach LCA (Life Cycle Assessment) nowych materiałów i technologii w inżynierii chemicznej i środowiskowej. Odpowiada za realizację trzech projektów unijnych, uczestniczyła również w realizacji dwóch innych grantów jako ekspertka ds. śladu węglowego. Autorka raportu o śladzie węglowym Politechniki Łódzkiej. Ma na koncie 17 publikacji w czasopismach z listy filadelfijskiej oraz ponad 20 wystąpień na konferencjach krajowych i międzynarodowych.
Redakcja: Michał Gruda i Małgorzata Jasińska (Centrum Współpracy z Otoczeniem i Społecznej Odpowiedzialności Uczelni)